Bydgoskie instytucje upamiętnią 40. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego

Młyny Rothera

Wystawa „Ikony Zwycięstwa #7”. Organizator: Stowarzyszenie Edukacji i Postępu STEP. Partner główny: Młyny Rothera – Mennica 10 Bydgoszcz, 12-31.12.2021 r., pn-czw12-18, pt-nd 12-20, wstęp wolny. Wernisaż 13.12.2021 godz. 18.00, obowiązują zapisy, szczegóły na www.mlynyrothera.pl

Informacje od Organizatora:

Pamięć, odpowiedzialność, odwaga – to słowa, jakie przychodzą na myśl, gdy patrzy się na zdjęcia prezentowane na wystawie „Ikony Zwycięstwa #7”. W sposób oczywisty dotyczą one wielu uczestników prezentowanych zdjęć, a także większości polskiego społeczeństwa, dzięki któremu powstała „Solidarność”, a po wielu latach – znowu wolna Polska.

Ważnym źródłem inspiracji projektu był czas intensywnych przemian lat 80. w Europie środkowej i powstanie „Solidarności”, ale temat jest szerszy i uniwersalny, nawiązuje też do innych ważnych wydarzeń historycznych. Dotyka jak najbardziej aktualnych problemów XXI wieku takich jak: prawda, pamięć, odpowiedzialność, odwaga, przyzwoitość, tolerancja, tradycja…

Prezentowane prace to obrazy Ryszarda Waśki, oraz fotografie Erazma Ciołka, Marka Janickiego, Janusza Kobylińskiego, Jerzego Kośnika, Chrisa Niedenthala, Stanisława Markowskiego i Krzysztofa Raczkowiaka. Ważne wydaje się zatem pytanie, w jaki sposób sztuka i pamięć tamtych lat może nas dziś wzbogacić? Fotografia wydaje się dawać nam bardzo ważny element – element pamięci, dokumentu.

Prezentowane na wystawie zdjęcia to dokument, to zbiorowa pamięć ukazana z indywidualnego punktu widzenia artystów.

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy

Czas pomiędzy prawdą a racją  – CZTERDZIEŚCI. Refleksja 40-lecia wprowadzenia Stanu Wojennego – to wystawa malarska, którą będzie można oglądać w bydgoskim Muzeum Okręgowym od 13 grudnia.

W niedzielę z rana, 13 grudnia 1981 cała Polska usłyszała słowa, które trafiły do podręczników historii: „Ojczyzna nasza znalazła się nad przepaścią. Dorobek wielu pokoleń, wzniesiony z popiołów polski dom ulega ruinie. Struktury państwa przestają działać. Gasnącej gospodarce zadawane są codziennie nowe ciosy. Warunki życia przytłaczają ludzi coraz większym ciężarem. […] Atmosfera niekończących się konfliktów, nieporozumień, nienawiści – sieje spustoszenie psychiczne, kaleczy tradycje tolerancji. Wielki jest ciężar odpowiedzialności, jaka spada na mnie w tym dramatycznym momencie polskiej historii”.   Wypowiedział je surowym tonem gen. Wojciech Jaruzelski, ogłaszając stan wojenny. Zanim to nastąpiło Edward Dwurnik w cyklu „Warszawa” z 1981 r. namalował puste ulice miasta w zimowej scenerii z czołgami. Uznano to później za proroczą wizję artysty.

W tym roku mija 40 lat od wybuchu wojny polsko-jaruzelskiej, jak ironicznie określano wówczas ten akt dramatu. – Aresztowano i pacyfikowano nadzieję. Wydaje się, że tego się nie da zapomnieć, a jednak się zapomina – uważa prof. Paweł Lewandowski-Palle, kurator wystawy, tworzący ją we współpracy  z Wacławem Kuczmą, dyrektorem MOB. Będzie to ekspozycja ogólnopolska 40. obrazów malarskich w formacie 40 x 40 cm. Jej ideą jest malarska refleksja nad tym dramatycznym epizodem polskiej historii.

– Każde pokolenie ma swój podły czas – twierdzi prof. Lewandowski-Palle. -Ten podły czas się pamięta i wspomina. Zło pozostaje złem, choć zmieniają się nazwy i kolory, a lista hańby ciągle się rozrasta. Wydawało się, że ta „grudniowa noc” skończyła się 4 czerwca 1989 roku wraz z pierwszymi częściowo wolnymi wyborami. Pomiędzy prawdą, racją a rezultatem demokratycznego głosowania są jednak różnice. Jakże to teraz aktualne. W podłych czasach było jednak jakieś piękno.

Kurator zaprosił do uczestnictwa w bydgoskiej wystawie czterdziestu profesorów, którzy podjęli się realizacji obrazu malarskiego, we wspólnym dla wszystkich formacie 40 x 40 cm. Zgromadzono prace m.in. kilku rektorów naszych artystycznych: Marcina Berdyszaka z Poznania, Ryszarda Hungera z Łodzi, Michała Jędrzejewskiego i Wojciecha Pukocza z Wrocławia oraz Jana Pamuły z Krakowa. Warto podkreślić, że zobaczymy prace stworzone przez artystów różnych pokoleń, w tym urodzonych po stanie wojennym. Pełna lista nazwisk dostępna jest na stronie internetowej www.muzeum.bydgoszcz.pl 

Wernisaż  wystawy odbędzie się 13 grudnia o 17.00 w Galerii Sztuki Nowoczesnej (ul. Mennica 8).
Wystawę będzie można oglądać do końca stycznia.

Jako wydarzenie towarzyszące, Muzeum zaprasza 15 grudnia o godz. 18.00 na Gdańską 4, gdzie dr Andrzej Purat z UKW wygłosi wykład ,,Stan wojenny w 1981 roku. Konfrontacja władzy z Solidarnością od sierpnia 1980 do stycznia 1982″.

Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Bydgoszczy

Dzień Pamięci. Organizator: Instytut Pamięci Narodowej, Delegatura Bydgoszcz
ul. Wincentyny Teskowej 1.

Grupy zorganizowane i osoby prywatne będą uczestniczyć w zajęciach edukacyjnych poświęconych historii stanu wojennego w Polsce. Podczas spotkania: zaprezentowane zostaną archiwalia i artefakty dotyczące stanu wojennego , będzie można wysłuchać prelekcji historycznej, obejrzeć film dokumentalny, wziąć udział w wernisażu dwóch wystaw: „Stan Wojenny 1981-1983” i „ I nazywali to Wojskiem Polskim…! Wojskowe Obozy Internowania w Polsce (1982–1983)”

Konkurs o Stanie Wojennym

Organizator: Instytut Pamięci Narodowej, Delegatura Bydgoszcz. Konkurs będzie miał formę quizu, odbędzie się online, link do konkursu zostanie udostępniony na profilu w serwisie Facebook (profil Delegatury IPN w Bydgoszczy http://www.facebook.com/BydgoszczIPN) w poniedziałek (13 grudnia) o godzinie 10.00.

Zapal Światło Wolności

13 grudnia o godz. 19.30 – zapal świeczkę albo znicz w oknie, przy pomniku, krzyżu, by w ten sposób symbolicznie upamiętnić ofiary stanu wojennego.
Hologram na ścianie budynku Delegatury (ul. Wincentyny Teskowej 1) – 13 grudnia 1981, ofiarom Stanu Wojennego

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy

Wystawa „40 rocznica wprowadzenia stanu wojennego”. Organizator: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna  im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy Stary Rynek 22 Bydgoszcz, 13-30.12.2021 r.,pn-pt11-19, wstęp wolny. Grupy zorganizowane prosimy o wcześniejszy kontakt pod numerem telefonu (52) 33 99 202. Szczegóły na www.biblioteka.bydgoszcz.pl

W związku ze wzrostem zachorowań na Covid-19 i zaostrzeniem restrykcji rządowych, Biblioteka nie przewiduje oficjalnego wernisażu wystawy.

Informacje od Organizatora:

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. W. Bełzy w Bydgoszczy zakończyła jesienną akcję zbierania wspomnień („Biblioteka gromadzi wspomnienia. 40 rocznica wprowadzenia stanu wojennego”) i 13 grudnia 2021 roku otwiera wystawę podsumowującą projekt.

Ekspozycję w całości tworzą materiały od mieszkańców i sympatyków Bydgoszczy. Będzie można zobaczyć fotografie pochodzące z prywatnych archiwów, kartki na żywność, niepowtarzalne znaczki pocztowe, z tzw. drugiego obiegu, oraz artykuły z gazet, dotyczące ówczesnej rzeczywistości.

Ciekawym elementem są osobiste wspomnienia uczestników projektu, którzy opowiedzieli nam o swojej reakcji na wiadomość o wprowadzeniu stanu wojennego i o realiach życia codziennego. Poród 13 grudnia 1981 roku, wyjazd na emigrację ostatnim promem do Szwecji, zakopywanie dokumentów w przydomowym ogródku, Wojsko Ludowe pukające do drzwi plebanii z prośbą o opłatki na Wigilię… To tylko niektóre z historii, które czekają na Państwa w Bibliotece. Przeczytacie je na specjalnych planszach lub odsłuchacie w oryginalnym telefonie z lat 80.

40 rocznica wprowadzenia stanu wojennego staje się dla Biblioteki przyczynkiem do rozpoczęcia długofalowej akcji zbierania wspomnień i pamiątek z Bydgoszczy i okolic („Biblioteka ocali Twoje wspomnienia od zapomnienia”), która w przyszłości zaowocuje kolejnymi interesującymi projektami i znacząco poszerzy zasób WiMBP.

A w niedzielę, 12 grudnia o 15:30  –  uroczystości związane z 40 rocznicą wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Miejsce: Plac przed Kościołem o.o. Jezuitów pw. Św. A. Boboli. Zaplanowano: o godz. 15.30 odsłonięcie przy Kościele Ojców Jezuitów w Bydgoszczy pomnika oddającego hołd bohaterom “Solidarności” pracowniczej i rolniczej, o godz. 16.00 – mszę św. w intencji Ojczyzny celebrowaną przez JE Biskupa Krzysztofa Włodarczyka. Po mszy świętej w Oratorium Św. Jana Pawła II przy Kościele Ojców Jezuitów Wojewoda Kujawsko-Pomorski wręczy medale państwowe.

Stanisław Gazda

#JesteśmyDlaWas